روغن موتور چیست؟

هر موتور خودرویی به روغن نیاز دارد، موتورهای مدرن بر اساس استانداردهای دقیق طراحی و ساخته می شوند و به روغن هایی نیاز دارند که مشخصات بسیار خاص صنعت و خودروساز را برآورده کنند تا از عمر طولانی اطمینان حاصل شود. عدم استفاده از روغن نوع مناسب، می تواند به موتور خودرو آسب برساند.

 

چهار وظیفه مهم روغن موتور

 

کاهش اصطکاک

جلوگیری از سایش قطعات، اصلی ترین وظیفه روغن موتور است. استفاده از روغن غیراستاندارد، اصطحکاک بین قطعات را افزایش داده و استهلاک خودرو را بالا می برد.

خنک کردن قطعات

گرمای حاصل از احتراق و اصطحکاک بین قطعات مکانیکی باعث افزایش دمای موتور می شود. روغن موتور به آزاد شدن گرما کمک می کند.

تمیز کردن

در حالی که این قابلیت روغن موتور کمتر شناخته شده است، باید بگوییم قدرت پاک کنندگی روغن موتور بسیار اساسی است. روغن موتور باعث حل شدن رسوبات میکروسکوپی که در موتور جمع شده هستند را در خود حل کند. آن رسوبات می توانند از گرد و غبار یا بقایای احتراق تشکیل شوند.

بدون روغن موتور، بقایای این ذرات باعث مسدود شدن موتور و کاهش عملکرد آن می شوند. جریان روغن موتور به طور مداوم این ناخالصی ها را به فیلتر روغن می برد و آن ها را در آنجا محبوس می کند. از این رو تعویض فیلتر روغننیز بسیار حساس است.

حفاظت در برابر خوردگی

احتراق سوخت اسید خورنده ای تولید می کند که می تواند به قطعات فلزی موتور آسیب برساند. با افزودنی های اضافه شده به روغن های موتور مدرن، خوردگی کند می شود. با این وجود، با گذشت زمان و در تماس با اکسیژن، روغن موتور ممکن است اکسید شود و دیگر نقش بازدارنده خوردگی خود را ایفا نکند. به همین دلیل روغن موتور باید به طور مرتب تعویض شود.

زمان تعویض روغن موتور

بیشتر خودروهای مدل آخر نیاز به روغن های ترکیبی مصنوعی یا تمام مصنوعی و یا دیگر انواع روغن ها دارند تا میزان اصطحکاک قطعات داخلی را به حداقل برساند. با این حال، انتخاب روغن مناسب همیشه آسان نیست. روغن مناسب برای برند و مدل خودروی شما باید دارای استانداردهای مشخصی باشد که با مشخصات ارائه شده توسط خودروساز یا سازنده موتور مطابقت داشته باشد.

این الزامات در کتابچه راهنمای مالک خودرو شما به تفصیل آمده است و تعمیرکار خودرو می تواند اطلاعاتی در مورد مشخصات روغن توصیه شده خودروی شما نیز ارائه دهد.

بسته به سن خودرو، نوع روغن و شرایط رانندگی، فواصل تعویض روغن متفاوت خواهد بود. قبلاً تعویض روغن هر ۳۰۰۰ کیلومتر عادی بود اما با روانکاری های مدرن، اکثر سازندگان موتورهای امروزی فواصل تعویض روغن را بین ۵۰۰۰ تا ۷۵۰۰ کیلومترتوصیه می کنند.

علاوه بر این، اگر موتور خودروی شما از روغن موتور تمام مصنوعی استفاده می کند، ممکن است تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر نیاز به سرویس و تعویض روغن نداشته باشید. شما نمی توانید وضعیت روغن موتور را بر اساس رنگ قضاوت کنید، بنابراین لازم است برنامه تعمیر و نگهداری کارخانه را برای تعویض روغن دنبال کنید.

فواصل تعویض روغن موتور خودروهای قدیمی

خودروهای قدیمی معمولاً دارای فواصل تعویض روغن بر اساس مسافت پیموده شده هستند و دارای دو برنامه تعمیر و نگهداری می باشند؛ یکی برای خودروهایی که در وضعیت صحیح مورد استفاده قرار گرفتند و دیگری برای خودروهایی که در وضعیت نامناسب با آن ها رانندگی شده است.

دسته دوم شامل کارکردن ماشین شما تحت یک یا چند مورد از شرایط زیر می باشد:

• عمدتاً انجام سفرهای کوتاه (۵ کیلومتر یا کمتر)
• آب و هوای بسیار گرم، سرد یا غبارآلود
• رانندگی مداوم با توقف و حرکت پیاپی
• حمل بارهای سنگین یا بکسل کردن تریلر

اگر استفاده از وسیله نقلیه شما تحت تعریف رانندگی نامناسب و شدید در کتابچه راهنما قرار می گیرد، ماشین خود را با استفاده از برنامه دقیق تر نگهداری کنید.

فواصل تعویض روغن برای خودروهای جدیدتر

اکثر خودروهای جدید مجهز به سیستم های نظارت بر عمر روغن هستند که به طور خودکار زمان نیاز به تعویض روغن را تعیین می کنند و با یک هشدار در پنل ابزار به شما اطلاع می دهند.

سیستم های ساده اولیه مبتنی بر زمان و مسافت پیموده شده هستند، اما طرح های پیشرفته کنونی شرایط واقعی عملکرد خودرو را تجزیه و تحلیل کرده و سپس تشخیص می دهند که روغن چه زمانی به تعویض نیاز دارد.

در واقع، کتابچه راهنمای ماشین و تعمیر و نگهداری بسیاری از خودروهای جدید، توصیه های رانندگی نامناسب را به کلی حذف کرده اند، زیرا سیستم نظارت بر عمر روغن، زمانی که عملکرد سنگین را تشخیص دهد، به طور خودکار فاصله تعویض روغن را کوتاه می کند.

هر زمان که روغن خودرو خود را تعویض کردید، تکنسین سرویس باید سیستم نظارت بر عمر روغن را بازنشانی کند. همچنین اگر خود روغن را عوض کنید، می توانید با پیروی از دستورالعمل های دفترچه راهنمای خودرو، سیستم را بازنشانی نمایید. تعویض مکرر روغن در موتورهای جدید ضروری می باشد بنابراین لازم است سطح روغن را ماهانه چک کرده و در صورت نیاز آن را پر کنید.

حفظ سطح روغن مناسب می تواند به شما در جلوگیری از تعمیرات پرهزینه خودرو کمک کند. فرسودگی موتور یا آسیب ناشی از سطح پایین روغن تحت پوشش گارانتی خودروی جدید شما نخواهد بود.

توجه داشته باشید که اگر حتی مسافت های زیادی را با خودروی خود نگذرانده باشید، باز هم اکثر خودروسازان تعویض روغن را هر ۱۲ ماه توصیه می کنند، حتی اگر سیستم تعمیر و نگهداری خودرو روشن نشده باشد.

 

نحوه تشخیص زمان تعویض روغن موتور

تعویض روغن موتور خودرو معمولاً یک روش سریع و آسان است که در یک مرکز خدمات مدرن خودرو انجام می شود. روغن روان کننده در وسیله نقلیه شما چیزی است که برای سلامت آن بسیار مهم است.

روغن خوب و تمیز عملکرد خودروی شما را بهبود می بخشد و عمر موتور را افزایش می دهد، پس چرا بسیاری از افراد تا زمانی که مشکلی قابل مشاهده نباشد، تعویض روغن موتور خود را به تاخیر می اندازند؟

بسیاری از رانندگان صرفاً به مسافت پیموده شده به عنوان معیاری برای تعیین زمان تعویض روغن خود متکی هستند، اما عوامل دیگری مانند کیفیت روغن، سن خودرو و نحوه رانندگی نیز در این امر بسیار نقش دارند.

با گذشت زمان، این روغن تجزیه شده و در انجام وظایف خود دچار مشکل می شود. هنگامی که این اتفاق رخ دهد، احتمالاً اتومبیل شما حداقل یکی از علائم هشدار دهنده زیر را نشان می دهد، باید بدانید که زمان تعویض روغن موتور فرا رسیده است.

 

روشن شدن چراغ تعویض روغن یا چراغ چک

واضح ترین هشدار مبنی بر اینکه مشکلی در روغن شما وجود دارد، توسط خود خودرو اعلام می شود. چراغ تعویض روغن در خودروی شما زمانی روشن می شود که روغن کافی در سیستم وجود نداشته باشد.

بنابراین نشانگر را بررسی کنید تا ببینید چه اتفاقی افتاده است. در موارد بدتر، چراغ چک موتور روشن می شود. این خودروی شما است که هشدار می دهد که اوضاع آنقدر خراب شده که موتور به دلیل مشکل قطعات و یا روغن کاری نبودن در معرض آسیب است.

صدای موتور و ضربه زدن

روغن یک لایه محافظ بین قطعات موتور ایجاد می کند و از به وجود آمدن اصطحکاک بین آن ها جلوگیری کرده و موتور را بی صدا نگه می دارد. اگر روغن شما کار خود را به درستی انجام ندهد، صدای موتور افزایش می یابد. در موارد شدید، حتی ممکن است صدای تق تق یا غرش را بشنوید که نشان می دهد موتور شما به دلیل عدم روغن کاری ذره ذره خود را از هم می پاشد.

روغن تیره و کثیف

رنگ روغن تمیز، کهربایی و کمی شفاف است. همانطور که از عمر این روغن می گذرد، با ذرات جمع آوری شده از موتور پر شده و تیره تر می شود. زمانی که این اتفاق می افتد مشخص نخواهد بود، بنابراین باید هوشیار باشید و حداقل ماهی یک بار روغن موتور خود را چک کنید.

برای انجام این کار، هنگامی که ماشین خاموش و سرد است، میله را بردارید و پاک کنید. حالا برای بار دوم آن را بیرون بیاورید. اگر نمی توانید از شدت آلودگی نشانگر روغن را ببینید، زمان تعویض آن فرا رسیده است.

بوی روغن داخل ماشین

دیگر موردی که در لیست علائم رسیدن زمان تعویض روغن وجود دارد، انتشار بوی روغن در داخل ماشین است. اگر داخل خودرو بوی روغن احساس می کنید، اغلب می تواند نشانه نشت روغن باشد. اگر بوی گاز یا دود اگزوز را نیز حس کردید، ممکن است خودرو بیش از حد گرم شده باشد. در هر صورت لازم است برای مراجعه به یک مکانیک برنامه ریزی کنید.

دود اگزوز

مقداری بخار نیمه شفاف همیشه از لوله اگزوز خودروی شما خارج می شود اما اگر این بخار به دود تبدیل شد، وقت آن است که موتور را بررسی کنید. ممکن است قطعات موتور معیوب شده و یا نشت روغن رخ داده باشد.

مسافت پیموده شده بیش از حد

اگر در ماه گذشته مایل های زیادی سفر کرده اید، بهتر است زمان بندی تعویض روغن موتور خود را تغییر دهید. البته هر خودرویی در این زمینه متفاوت عمل می کند اما بیشتر آن ها باید روغن خود را هر ۳۰۰۰ مایل یا سه ماه یکبار تعویض کنند.

خودروهای جدید معمولاً هر ۶۰۰۰ مایل یا شش ماه یک بار نیاز به تعویض روغن دارند. راهنمای مالک خود را برای دستورالعمل های خاص بررسی کنید. تعویض روغن با توجه به مسافت پیموده شده بیشتر برای خودروهای قدیمی در نظر گرفته می شود.

 

سوالات متداول

آیا تعویض مکرر روغن موتور خوب است؟

نمایندگی ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات پس از فروش تمایل دارند که مشتریان شان مکرر روغن موتور خودروی خود را تعویض کنند چرا که این کار به نفع آن ها است. اما می توان گفت که این کار نه برای ماشین شما خوب است و نه برای آن ضرر دارد. بنابراین اگر از صحت و میزان مناسب روغن موتور خود مطمئن هستید، تعویض زود هنگام روغن موتور بجز تحمیل هزینه اضافی، نتیجه دیگری برای شما نخواهد داشت.

اگر مدت زیادی از زمان تعویض روغن موتور گذشته باشد و اقدام به انجام این کار نکنیم، چه می شود؟

با گذشت زمان بیشتر، کیفیت روغن موتور کاهش می یابد و از میزان محافظت قطعات موتور کاسته می شود. اگر مدت زمان زیادی اقدام به تعویض روغن موتور نکنید، ممکن است به نقطه ای برسید که دیگر هیچ راه بازگشتی نداشته باشید. در این صورت موتور وسیله نقلیه شما به یک تعمیر اساسی و گران قیمت نیاز خواهد داشت.

آیا می توان روغن موتور را هر دو سال یکبار عوض کرد؟

خیر هیچ خودروسازی اصلا چنین توصیه ای نمی کند. زیرا با صرف نظر از مسافت پیموده شده، نباید روغن بیش از یک سال در میل لنگ باقی بماند.

تعویض نکردن روغن موتور چه عواقبی دارد؟

این کار ممکن است سبب سوختن موتور و یا قطعات آن شده و مصرف سوخت خودرو را بالا ببرد. همچنین ایجاد سر و صدا و لرزش در موتور، کاهش کارایی و عدم شتاب گیری خوب خودرو از دیگر خطرات تعویض نکردن روغن موتور می باشند.

مواد افزودنی روغن موتور خودرو شامل چه چیزهایی است؟

روغن موتور خودرو، ترکیبی از چندین ماده شیمیایی مختلف است. این مواد عبارت هستند از یک بازدارنده که از ایجاد کف و حباب در داخل روغن جلوگیری می کند. دیگری یک بازدارنده برای جلوگیری از خوردگی و البته زنگ زدگی است. همچنین باید گفت آنتی اکسیدان ها دیگر ترکیبات موجود در این روغن می باشند که از تشکیل ناخالصی ها جلوگیری می کنند. همینطور وجود ضد یخ هم در این ترکیب برای جلوگیری از یخ زدگی در هوای سرد دیگر مورد حائز اهیمت می باشد.